۱۳۹۲/۰۴/۲۲

آزادی عقیده، آزادی بیان

ماده‌ی 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر در مورد آزادی عقیده و بیان می‌گوید:
هر كس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آن است كه از داشتن عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در كسب اطلاعات و افكار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممكن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد.
 آزادی بیان و آزادی‌های مرتبط با آن، همچون آزادی مطبوعات و یا آزادی تشکیل اجتماعات، در واقع یکی از مرزهای روشن بین نظام‌های مردم‌سالار و نظام‌های خودکامه تلقی می‌شوند . آزادی عقیده و بیان همچنین موضوع ماده 19 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی می‌باشد.
 بند 1 این ماده در مورد آزادی عقیده می‌گوید:
هیچکس را نمی توان به مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترساندن قرار داد
براساس نقطه نظرات تفسیری کمیته حقوق بشر سازمان ملل: " این حقی است که پیمان‌نامه در رابطه با آن هیچ استثنا و یا محدودیتی را نمی‌پذیرد"...  از سوی دیگر هر کسی آزاد است که نظرات خود را ابراز دارد. بند 2 این ماده در مورد آزادی بیان می‌باشد : "هر کس حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا بصورت نوشته یا چاپ ، یا بصورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود می‌باشد"
برخلاف آزادی عقیده ، آزادی بیان موضوع مسئولیت‌ها و تکالیف است و به ناچار محدودیتهایی را متحمل می‌شود. براساس بند 3 ماده 19 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، اعمال حقوق مذکور در بند ۲ این ماده مستلزم تکالیف و مسئولیت‌های خاصی است و لذا ممکن است تابع محدودیتهای معینی بشود که در قانون تصریح شده و برای امور ذیل ضرورت داشته باشد:
 الف) احترام به حقوق یا حیثیت دیگران
 ب) حفظ امنیت یا نظم عمومی یا سلامت یا اخلاق عمومی

 شرط محدودکننده مشابهی برای آزادی بیان در بند 2 ماده 13 پیمان‌نامه آمریکایی حقوق بشر و بند 2 ماده 10 پیمان نامه اروپایی حقوق بشر پیش بینی شده است. شرط محدود کننده ملحوظ در پیمان‌نامه اروپایی حقوق بشر در مقایسه با بند 3 ماده 19 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی زمینه‌های متنوع تری را برای محدودیت بر آزادی بیان پیش بینی کرده است :
 اعمال این حق ، از آنجا که با خود تکالیف و مسئولیت‌هایی را به همراه دارد ، ممکن است منوط به تشریفات ، شرایط ، محدودیت‌ها و مجازات‌هایی باشد که در یک جامعه‌ی دموکراتیک و بر اساس قانون جهت حفظ مصالح امنیتی ، تمامیت ارضی یا امنیت عمومی ، برای محافظت در مقابل  بی‌نظمی  یا جرم عمومی ، برای محافظت از سلامت و اخلاقیات ، برای محافظت از حیثیت یا حقوق دیگران ، برای پیشگیری از افشای اطلاعاتی که محرمانه دریافت شده‌اند و برای حمایت از اختیارات و بی‌طرفی دستگاه قضایی، تعیین شده است .

ماده 20 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز در دو بند انواع جدیدی را از محدودیت بر آزادی بیان ارائه نموده است:
1- هرگونه تبلیغ برای جنگ به موجب قانون ممنوع است.
2- هرگونه دعوت (ترغیب) به کینه (تنفر) ملی یا نژادی یا مذهبی که باعث تحریک به تبعیض و یا دشمنی و خشونت گردد، بموجب قانون ممنوع می‌باشد.


 در پیمان‌نامه‌ی اروپایی حقوق بشر، تمهیداتی مشابه ماده 20 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی وجود ندارد، اما بند 5 ماده 13 پیمان‌نامه آمریکایی حقوق بشر مشابه ماده 20 مذکور است و تمهیداتی را بدین شرح پیش بینی نموده است:
هرگونه تبلیغ برای جنگ و یا هر گونه دعوت (ترغیب) به کینه (تنفر) ملی ، نژادی یا مذهبی که محرک خشونت غیر قانونی یا هر اقدام مشابه دیگر بر علیه هر فرد یا گروهی از افراد در هر زمینه‌ای از جمله نژاد ، رنگ ، مذهب و یا ملیت باشد به عنوان جرم،  قابل مجازات با قانون تلقی می گردد.
همانگونه که مشاهده می شود در حالی که پیمان‌نامه‌ی آمریکایی حقوق بشر، تنها اظهارات تنفر‌آمیز که ترغیب به خشونت می‌کنند را ممنوع نموده است ، میثاق حقوق مدنی و سیاسی حوزه وسیع‌تری را پوشش می‌دهد و علاوه بر خشونت ، ترغیب به تبعیض و خصومت را نیز ممنوع نموده است .
===
Biglog

1 – Human Rights Committee, General Comment 10

2 – Jyllands-Posten                     

3 – Human Rights Committee , General Comment No. 22, para.7

4 – Section 188 of Austrian Penal Code, reprinted in Otto-Preminger, 295 Eur. Ct. H.R. (Ser. A) at 12

5 – Human Rights Committee: Consideration of Reports Submitted by States Parties, Second periodic report (Algeria), para.160, U.N. Doc. CCPR.C.101.Add.1  (18 May 1998).

6 – Whitehouse v. Lemon (The Gay News case), Central Criminal Court ,11 July 1977 (transcript, p.9), quoted in Great Britain, Law Commission, Offences against  Religion and Public Worship (London : H.M.S.O., 1981), pp.2-3.

7- Kevin Boyle, ‘Religious Intolerance and the Incitement of Hatred’, p.64.

8 -  Boyle, supra note, p.65
Biglog

۱ نظر:

  1. با درود به دوستان گرامی
    یک نفر زحمت کشیده از اینجا و آنجا درباره آزادی، حقوق بشر و برخی واژگان ناشناخه دیگر مطلبی تهیه کرده است ولی حتی یکنفر نیز در این باره دیدگاهی مطرح نکرده. چرا؟
    این همان مشکل همیشگی روشنفکران دورافتاده از مردم است. درد مردم ایران آزادی و حقوق بشر نیست. یعنی چه "هیچکس را نمی توان به مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترساندن قرار داد" پس چگونه عقاید(و منافع) خود را تبلیغ کنیم و پیش ببریم؟!
    "حفظ امنیت یا نظم عمومی یا سلامت یا اخلاق عمومی" یعنی حتی به دخترها هم متلک نگوییم و مزاحمشان نشویم؟!
    "هرگونه دعوت (ترغیب) به کینه (تنفر) ملی یا نژادی یا مذهبی که باعث تحریک به تبعیض و یا دشمنی و خشونت گردد، بموجب قانون ممنوع می‌باشد." یعنی برای ترک ها، لرها، اصفهانی ها جوک نگوییم و نخندیم؟!...
    اگر اکثریت قومی و مذهبی توی سر اقلیت قومی و مذهبی نزند، اگر مردان برای حفظ برتری واولویت خود در تحصیل و مشاغل و اعمال تبعیض منفی علیه زنان در خانه و محل کار و دانشگاه تلاش نکنند، چگونه حکومت ، ملت و مملکت سرجایش بماند...به مقاله خانم عبادی مراجعه شود که در روز پس از سرنگونی رژیم گذشته، تعدد زوجات اولین قانونی بود که احیا شد...

    پاسخحذف